طرح‌های داخلی
طرح پژوهشی «تاریخ پژوهی ترجمه در ایران»
مجری طرح:
- دکتر فاطمه پرهام، عضو هیئت علمی گروه مترجمی زبان انگلیسی دانشگاه علامه طباطبائی
همکاران علمی طرح:
- دکتر زهرا عاطف‌مهر، دکترای ترجمه، دانشگاه علامه طباطبائی
- پرویز رسولی، دانشجوی دکتری ترجمه، دانشگاه علامه طباطبائی
- فاطمه جوادی، دانشجوی دکتری ترجمه، دانشگاه علامه طباطبائی
همکاران اجرایی طرح:
- سمیرا مقنی باشی، کارشناسی ارشد مترجمی زبان انگلیسی، دانشگاه علامه طباطبائی
- زهرا نجفی، دانشجوی کارشناسی ارشد مترجمی زبان انگلیسی، دانشگاه علامه طباطبائی
زمان اجرای طرح:
آبان ماه ۱۴۰۰ – آبان ماه ۱۴۰۱
هدف طرح:
طرح پژوهشی «تاریخ پژوهی ترجمه در ایران» سعی دارد پس از گردآوری ادبیات تولید‌شده پیرامون «تاریخ ترجمه در ایران»، تاریخ‌نگاری این آثار را از زوایای مختلف مانند زمینه‌های موضوعی، دوره‌های تاریخی و گونه‌های متنی مطالعه‌شده بررسی نماید. همچنین، واکاوی روش تاریخ‌نگاری و رویکردهای نظری مورد استفاده در این آثار هدف دیگر تحلیل تاریخ‌نگارانه در این طرح محسوب می‌شود. در مرحله دوم، این پژوهش درصدد است تا با تکیه بر رویکردهای علم‌سنجی، نحوه تولید و توزیع دانش پیرامون «تاریخ ترجمه در ایران» و عناصر مختلف آن از جمله پراکندگی زمانی، جغرافیایی و زبانی و شبکه تولید دانش در این حوزه موضوعی را مورد مطالعه قرار دهد. این یافته‌ها سهم دستاوردهای پژوهشی سابق در تاریخ‌پژوهشی ترجمه را مشخص کرده و علاوه‌بر شناسایی شبکه دانش و فعالان و مورخان ترجمه در ایران، خلاهای پژوهشی در حوزه تاریخ ترجمه را نمایان خواهد ساخت که خود می‌تواند مسیر روشن و هدفمندی را برای پژوهش‌های آینده ترسیم کند. همچنین، یافته‌های این پژوهش در برنامه‌ریزی آموزشی-پژوهشی، سیاست‌گذاری علمی و تربیت پژوهشگران مطالعات ترجمه و مورخان ترجمه کاربرد خواهد داشت. ویژگی دیگری که اهمیت پژوهش حاضر را دوچندان می‌کند نقش یافته‌های این پژوهش در شیوه تاریخ‌نگاری ترجمه در ایران است که حاصل از تحلیل فراتاریخ‌نگاری خواهد بود که در نتیجه آن مقدمات، منابع، چالش‌ها و روش‌های تاریخ‌نگاری ترجمه در ایران مشخص خواهد شد. در نهایت، یافته‌های این پژوهش در سطح کلان به تکوین تاریخ‌نگاری ایرانی ترجمه کمک شایانی خواهد کرد و امکان مشارکت فعال در گفتمان‌های بین‌المللی مطالعات ترجمه و تاریخ‌پژوهشی ترجمه که به سمت رویکردهای فرا-اروپایی و مرکزگریز حرکت می‌کند را فراهم خواهد ساخت.
پرسش‌های پژوهش:
دو پرسش نخست در چارچوب نظری تاریخ‌نگاری بررسی و پاسخ داده خواهند شد:
۱. ادبیات تولید‌شده پیرامون «تاریخ ترجمه در ایران» به کدام زمینه‌های موضوعی، دوره‌های تاریخی و گونه‌های متنی پرداخته‌اند؟
۲. ادبیات تولید‌شده پیرامون «تاریخ ترجمه در ایران» از کدام روش‌های تاریخ‌نگاری و رویکردهای نظری بهره برده‌اند؟
دو پرسش زیر در چارچوب نظری علم‌سنجی بررسی و پاسخ داده خواهند شد:
۳. ادبیات تولید‌شده پیرامون «تاریخ ترجمه در ایران» از منظر علم‌سنجی و شاخص‌های پراکندگی زمانی، جغرافیایی و زبانی در چه وضعیتی قرار دارند؟
۴. شبکه تولید دانش در این حوزة موضوعی از حیث مشخصات و نوع همکاری نویسندگان، ناشران، نشریات و مراکز علمی فعال چگونه است؟